محمدرضا فیاض ضمن بیان این مطلب به همشهری‌آنلاین به سابقه این اثر اشاره کرد و گفت: «عیاران» در سال 1356 از سوی وزارت فرهنگ و هنر وقت به استاد احمد پژمان سفارش داده شد که در همان سال تالیف شد و با همکاری هنرمندان آن زمان اداره فرهنگ و هنر یعنی استادان فرامرز پایور، هوشنگ ظریف، محمد اسماعیلی، رحمت‌الله بدیعی و دیگر همکارانشان به اجرا در آمد، منتهی پارتیتور این اثر در گذر ایام از بین رفت.
فیاض با اشاره به پی گیری و دیدارش با احمد پژمان گفت:در سال 1392 آقای پژمان از من خواستند تا پارتیتور«عیاران» را بر اساس نمونه صوتی باقی مانده از سال 1356 بازنویسی کنم. این کار را آغاز کردم و آقای علی ترابی در انجمن موسیقی ایران با تدبیر و همتی که دارند از این پروژه حمایت کردند. تمرینات را برای اجرای«عیاران» با گروه جوانی که میانگین سنی شان حدود 23 سال بود آغاز کردیم و در نهایت به صورت گروهی ضبط شد و به مرحله انتشار رسید.
فیاض درباره دلایل انتخاب این اثر گفت:این اثر از چند زاویه دارای اهمیت است که نویسندگان کتابچه آلبوم آقایان شریف لطفی، هوشنگ کامکار، مانی جعفرزاده و من مفصلا به آن پرداخته ایم. اینجا تنها اشاره می کنم که«عیاران» تنها اثر احمد پژمان است که کاملا برای گروه سازهای ایرانی نوشته شده و واجد نگرش‌های خلاقانه خاصی است که آقای پژمان همیشه در آثارشان ارائه داده‌اند. ایشان بر روی قابلیت‌هایی انگشت گذاشته‌اند که می‌تواند در نهادهای آموزشی به عنوان الگوی تفکر و آهنگسازی، آموزش داده شود.
فیاض که پیش از این مجموعه تحقیقی شناخت دستگاه‌های ایرانی را در هفت سی دی و یک کتاب منتشر کرده بود درباره بخش‌های مختلف قطعه عیاران گفت: کل اثر در 5 قسمت ساخته شده و من بعد از اینکه کل اثر را بازنویسی کردم پارتیتور را برای آقای پژمان ایمیل کردم؛ احمد پژمان در 4 موومان«عیاران» تغییرات اندکی به وجود آورد اما یک موومان را مورد بازنگری مفصلی قرار داد؛ در واقع موومان پنجم در سال 1356 حدود 9 دقیقه بود که در این بازنگریی به 16 دقیقه گسترش داده شده است. در متن جلد آلبوم هم به این نکته اشاره کرده‌ام که خلاقیت احمد پژمان برای من بسیار خیره کننده است من حدود 500 میزان از این اثر را به او تحویل دادم و دو هفته بعد بیشتر از 750 میزان موسیقی دریافت کردم.
وی تفاوت دیگر اثر کنونی با نمونه اولیه«عیاران» را در به کار گیری سازهای ضربی دانست و گفت: در این اجرا ضربی‌ها به صورت گسترده‌تری به کار گرفته شده‌اند. یعنی هم از سازهای ضربی بیشتر و هم از خطوط زیادتری استفاده شده است.
فیاض از دید خود این اثر را واجد ویژگی‌های یک سوئیت دانست و افزود: پنج بخش مختلف آن با ارتباط تماتیک جالبی پشت سر هم قرار گرفته‌اند. به خصوص در موومان پنجم مخاطب شاهد جمع‌بندی بدیعی از تم‌های موومان اول یا بعضا سایر قسمت‌هاست. زیر ساخت عیاران کاملا موسیقی ایرانی است اما نه موسیقی شهری ایرانی. رجوع احمد پژمان به موسیقی ایرانی در مفهوم کلان‌تری است که در آن موسیقی نواحی مختلف ایران به عنوان سرچشمه کار قرار می‌گیرد.
این آهنگساز و پژوهشگر درباره تاثیرپذیری پژمان از موسیقی نواحی در سوییت عیاران گفت:در عیاران ایده‌های ملودیک و ریتمیک موسیقی نواحی مختلف ایران- مشخصا و به صورت برجسته‌تر کردستان، گیلان، هرمزگان، بلوچستان و بختیاری- در بافتی موزاییکی دستمایه خلاقیت احمد پژمان قرار گرفته‌اند؛ البته ایشان بعضی عناصر فرمال و شیوه‌های بسط و گسترش موسیقی اروپایی را به خدمت گرفته اند اما کلیت اثر، با هویتی کاملا ایرانی، امضای شخصی احمد پژمان را بر خود دارد.
نظر شما